Στο ερώτημα εάν το ποδοσφαιρικό ταλέντο γεννιέται ή γίνεται η απάντηση είναι σαφής. Το ποδοσφαιρικό ταλέντο γεννιέται αλλά η ποδοσφαιρική του εξέλιξη του εξαρτάται αποκλειστικά από την προπόνηση.
Αν γεννηθείς ταλέντο αλλά βαριέσαι να συμμετέχεις καθολικά στις προπονήσεις, αν δεν προσπαθείς κι αν δεν επιμένεις τότε μένεις ένα ταλέντο μη ποδοσφαιρικά εξελίξιμο, το οποίο θα χαθεί κατά την πορεία της προπονητικής ηλικίας και διαδικασίας. Πολλοί αθλητικοί ερευνητές παγκοσμίως έχουν ασχοληθεί με αυτό το θέμα. Κάποιοι από αυτούς πιστεύουν ότι ταλέντο γεννιέσαι, κάποιοι ότι γίνεσαι πάντα με την βοήθεια αξιόλογων προπονητών και κάποιοι άλλοι ότι είναι συνδυασμός και των δυο, δηλαδή του γενετικού σου προφίλ (DNA – γονίδια) και την πολύπλευρη σκληρή δουλεία που θα κάνεις με τον προπονητή.
Αναμφισβήτητα το DNA παίζει σημαντικό ρόλο για την ανέλιξη ενός αθλητικού ταλέντου, πάραυτα όμως αν μείνει ανεκμετάλλευτο και δεν χρησιμοποιηθεί η σωστή μεθοδολογία προπόνησης και το κατάλληλο κινητικό περιεχόμενο δεν μπορεί το παιδί να προχωρήσει σε υψηλά επίπεδα. Αντίθετα, ένα παιδί που δουλεύει με ένα καλό γνώστη του αντικειμένου χρησιμοποιώντας τα σωστά μέσα στις αναπτυξιακές ηλικίες μπορεί να ξεπεράσει ένα άλλο παιδί που έχει το γονότυπο για να γίνει πρωταθλητής. Ένα παιδί εξαπλώνει το ταλέντο του από τα διαφορετικά κινητικά ερεθίσματα που θα πάρει και όχι από τις τυπικές ασκήσεις κάθε αθλήματος που οι περισσότεροι προπονητές έχουν σαν στερεότυπο.
Το ποδοσφαιρικό ταλέντο έχει ιδιαίτερες ικανότητες φυσικές, ψυχικές και νοητικές οι οποίες το κάνουν να ξεχωρίζει από τα άλλα παιδιά της ηλικίας του. Ένα ποδοσφαιρικό ταλέντο έχει την ικανότητα να αντιλαμβάνεται τις συνθήκες του παιχνιδιού, να προβλέπει την εξέλιξη των φάσεων και να αυτοσχεδιάζει τις ενέργειες του εκτελώντας τες πάντα σε συνεργασία με τους συμπαίκτες του.
Πρέπει να έχει θάρρος και θέληση, να παίρνει πρωτοβουλίες μέσα στο παιχνίδι και να εκτελεί όλες τις κινήσεις με αυτοπεποίθηση και αποφασιστικότητα. Το ταλέντο είναι κοινωνικό άτομο και ξεχωρίζει από τους άλλους για τις ηγετικές ικανότητες του. Φυσικά ένα ταλέντο γνωρίζει πολύ καλά και τις βασικές δεξιότητες του ποδοσφαίρου (υποδοχή, σταμάτημα, πάσα, κεφαλιά, σουτ, ντρίπλα, οδήγημα της μπάλας) και χειρίζεται πολύ καλά την μπάλα σε διάφορες αγωνιστικές συνθήκες υπό πίεση χώρου, χρόνου και αντιπάλου. Το ταλέντο ξεχωρίζει μέσα στην ομάδα σε σχέση με τους συνομήλικους του και από τις φυσικές ικανότητες που διαθέτει.
Όλη η διαδικασία της αξιοποίησης των ταλέντων γίνεται σε τρία στάδια της προπονητικής ηλικίας, τα οποία είναι το Βασικό στάδιο (ηλικία από 10 μέχρι 12 ετών), το Ειδικό στάδιο (ηλικία από 13 μέχρι 16 ετών) και το Στάδιο της Τελειοποίησης (ηλικία 17 μέχρι 18 ή 19ετών).
Τα αντικειμενικά κριτήρια για την επιλογή των ταλέντων είναι η Τεχνική (technique), η Ταχύτητα (speed), η Ευφυΐα (intelligence) και η Προσωπικότητα (personality). Τα ίδια χαρακτηριστικά καθορίζονται με άλλη σειρά από την Ολλανδική Σχολή TEXNIKH – ΕΥΦΥΙΑ – ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ – ΤΑΧΥΤΗΤΑ (TIPS) και με άλλη σειρά από την Αγγλική ποδοσφαιρική σχολή TAXYTHTA – ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ – ΕΥΦΥΙΑ – ΤΕΧΝΙΚΗ (SPIT).
Η ευφυΐα , η προσωπικότητα και η ταχύτητα σε όλες τις μορφές (σκέψης, ενέργειας, αντίδρασης κτλ) είναι πολύ σημαντικά κριτήρια επειδή αυτά τα στοιχεία είναι πολύ δύσκολο να επηρεαστούν από την διαδικασία εκπαίδευσης. Έτσι το μόνο στοιχείο του ταλέντου που αποκτιέται είναι η τεχνική η οποία διδάσκεται-εκπαιδεύεται και προπονείται στις διάφορες φάσεις ανάπτυξής του.
Η πρώτη επιλογή των ταλέντων πρέπει να γίνεται στην ηλικία 10 έως 12 ετών (χρυσή ηλικία), ώστε να ξεκινάει έγκαιρα η εξειδικευμένη προπόνηση και αξιοποίηση τους. Ο σωστός χρόνος έναρξης της Βασικής, για την ηλικία του παιδιού προπόνησης, η συνεχής και συστηματική προπόνηση και οι ιδανικές προϋποθέσεις (γήπεδα, μέσα κ.α.) καθορίζουν αν ένα ταλέντο θα γίνει μεγάλος ποδοσφαιριστής.
Στην ηλικία των 10-12 ετών έχουμε εξάσκηση με ακρίβεια των βασικών στοιχείων τεχνικής και βελτίωση των συντονιστικών ικανοτήτων. Εδώ χρειάζεται μεγάλη προσοχή γιατί ότι παραλείπεται σε αυτή τη φάση ανάπτυξης δύσκολα εκπαιδεύεται στις επόμενες φάσεις. Είναι πολύ σημαντικό εδώ να σημειώσουμε ότι η επιλογή των ταλέντων δεν πρέπει να γίνεται με βάση τις προσωρινές σωματικές ικανότητες, αλλά με βάση τη συμπεριφορά στο παιχνίδι.
Εφόσον επιλεγεί το ταλέντο με βάση τα ανωτέρω αντικειμενικά κριτήρια και στον κατάλληλο χρόνο δηλαδή μεταξύ 10-12 ετών αρχίζει η διαδικασία της Ειδικής εκπαίδευσής του η οποία πρέπει να αξιολογείται δύο φορές το χρόνο από τους υπεύθυνους προπονητές. Κατά την ανάπτυξη του το παιδί πρέπει να ελέγχεται σε τακτά διαστήματα και να αξιολογείται η βελτίωση της απόδοσης του παράλληλα με τη ηλικιακή φάση της ανάπτυξης του.
Στην ηλικία 13-14 δίνουμε έμφαση στη σταθεροποίηση των συντονιστικών ικανοτήτων, τη βελτίωση της φυσικής κατάστασης , νέες μορφές κινητικής μάθησης –εισαγωγή στην τακτική και στην ανάπτυξη της επιδεξιότητας. Η αξιολόγηση γίνεται πάντα σε σχέση με τη φάση ανάπτυξης και λαμβάνοντας υπόψη τους γενικούς στόχους της προπόνησης και ολοκληρώνεται στο τέλος του 17ου έτους (έναρξη φάσης πρωταθλητισμού). Στην ηλικία 15-18 ετών τελειοποιούμε τις συντονιστικές ικανότητες, αναπτύσσουμε αντοχή και δύναμη, τελειοποιούμε ειδικές τεχνικές και τακτικές κινήσεις και δίνουμε πλέον βάρος στη φυσική κατάσταση.
