Θα ήθελα ν’ ασχοληθούμε μ’ ένα θέμα σημαντικό για τις μικρές ηλικίες -και τα παιδιά που αγωνίζονται σε αναπτυξιακά πρωταθλήματα- και δυστυχώς στην Ελλάδα δεν είναι τόσο διαδεδομένο: τη νοητική προπόνηση.
Τι εννοούμε όμως όταν λέμε νοητική προπόνηση; Κατ’ αρχάς να πούμε ότι η νοητική προπόνηση αποτελεί ένα τμήμα ασκήσεων ή ένα μέρος, αν θέλετε, της κανονικής προπόνησης. Στόχος των εξειδικευμένων αυτών ασκήσεων είναι να κάνουν τον ποδοσφαιριστή εκτός από τα πόδια του να εξασκεί και το μυαλό του. Θέλουμε δηλαδή, μέσω των ασκήσεων που θα δούμε και παρακάτω, ο ποδοσφαιριστής να είναι συγκεντρωμένος στο παιχνίδι ή στην προπόνηση, βάζοντάς του κάθε φορά διαφορετικό στόχο.
Η νοητική προπόνηση είναι κάτι που ξεκίνησε μαζικά στις αρχές του 2000 και πλέον κυριαρχεί παγκοσμίως στον επαγγελματικό αθλητισμό, αλλά και στις μικρές ηλικίες. Γι’ αυτό και οι ακαδημίες που φημίζονται για τους παίκτες που βγάζουν την έχουν στο πρόγραμμά τους και οι παίκτες έχουν ποιότητα στο παιχνίδι τους. Ουσιαστικά μέσω της νοητικής προπόνησης ο ποδοσφαιριστής μαθαίνει από μικρή ηλικία να μην ασχολείται με την μπάλα στα πόδια του αλλά και να προβλέπει την επόμενη κίνηση. Οι νοητικές προπονήσεις είναι ένας… χρυσός στα χέρια του προπονητή. Πρέπει να υπάρχουν στο μενού του ασκησειολογίου του μιας και βοηθούν ώστε τα παιδιά ν’ αναπτύξουν οξυδέρκεια στη διάρκεια του παιχνιδιού και να παίρνουν σωστές αποφάσεις.
Σκεφτήκατε ποτέ τι σημαίνει όταν λέμε ότι μία ομάδα “έχει αυτοματισμούς”; Αυτοματισμός δεν σημαίνει ότι στην προπόνηση οι παίκτες έχουν συγκεκριμένη θέση και πως αυτός που έχει την μπάλα πρέπει να κάνει συγκεκριμένη πάσα και οι συμπαίκτες του συγκεκριμένη κίνηση. Αυτοματισμός είναι σε μία ομάδα όταν ένας παίκτης έχει την μπάλα να προβλέψει την ώρα του αγώνα που τον κλείνουν και τον μαρκάρουν πώς θα κινηθεί ο συμπαίκτης του και να ενεργήσει κι αυτός με τον ίδιο τρόπο.
Αυτό συμβαίνει επειδή ο παίκτης που έχει κάνει νοητική προπόνηση μπορεί να προβλέψει το τόξο της μπάλας, την πορεία της, πώς πιθανώς να κινηθεί ο συμπαίκτης του ή ο αντίπαλος αμυντικός. Αυτά είναι στοιχεία, βέβαια, που για να τα αποκτήσει κάποιος παίκτης πρέπει α) να εκπαιδευτεί από μικρός και β) να είναι καλός τεχνικά, προκειμένου το μυαλό του να μην απασχολείται σε μικρά θέματα όπως είναι να μην χάσει την μπάλα από τα πόδια του ή να κάνει καλό κοντρόλ.
Για να μιλήσω με προσωπικές μου εμπειρίες, θυμάμαι τη θητεία μου στον πάγκο του Αστέρα Τρίπολης. Ήμασταν απ’ τις πρώτες ομάδες που βάλαμε τη νοητική προπόνηση στην πρώτη ομάδα, μετά από δική μου εισήγηση και είδαμε τ’ αποτελέσματα στην πορεία. Μετά από 1,5 χρόνο η ομάδα έβγαζε αυτοματισμούς, που είχε να κάνει όχι μόνο με τον τρόπο παιχνιδιού, αλλά και με το ασκησειολόγιο της ομάδας για τον τρόπο που βγαίναμε πχ στην κόντρα. Οι προπονήσεις αυτές βοηθούν γενικά την ομάδα ν’ αποκτήσει συνοχή και αυτοματισμούς.
Η νοητική προπόνηση, εν ολίγοις, διδάσκει τον ποδοσφαιριστή να χρησιμοποιεί το μυαλό του στο παιχνίδι και να παραμένει συγκεντρωμένος. Από τη δική μου εμπειρία ως ποδοσφαιριστής μπορώ να σας πω ότι σε 90 λεπτά αγώνα μπορεί να περάσει οτιδήποτε από το μυαλό του παίκτη. Στα ανταγωνιστικά πρωταθλήματα το επίπεδο είναι τόσο υψηλό και οι παίκτες έχουν κάνει νοητική προπόνηση στην καριέρα τους, κάτι που σημαίνει ότι έχουν συγκέντρωση, ωστόσο μπορώ με βεβαιότητα να πω ότι στα πρωταθλήματα που δεν έχουν μεγάλη ποιότητα, ο παίκτης μπορεί να σκεφτεί σ’ ένα ματς αν έχει πληρώσει τους λογαριασμούς, τι θα φάει το βράδυ, ποια ταινία να νοικιάσει κ.ο.κ.
Η προπόνηση αυτή πρέπει να ξεκινάει από μικρή ηλικία, καθώς όσο πιο μικρό είναι ένα παιδί, τόσο πιο εύκολα μαθαίνει αυτά που του λες. Τα παιδιά αντιλαμβάνονται καλύτερα το ποδόσφαιρο με τέτοια ερεθίσματα. Αυτό είναι και κάτι που αν ο παίκτης το μάθει από μικρός θα το έχει μαζί του για μια ζωή. Αυτό που δίνουμε μέσα από αυτές τις ασκήσεις στο παιδί είναι να κοιτάει ένα βήμα μπροστά για να ξεχωρίζει από συμπαίκτες και αντιπάλους. Αυτή η προπόνηση απευθύνεται σε όλους, ακόμη και για παιδιά που είναι μικρά και δεν προπονούνται στην τακτική. Είναι ένα καλό εργαλείο για τον προπονητή για να δει ποιοι έχουν αντίληψη και σε ποιες θέσεις θα μπορούσαν ν’ αποδώσουν.
Υπάρχει ένα τεράστιο ασκησειολόγιο. Ακόμη και να μην το ξέρουν κάποιοι τεχνικοί σίγουρα θα το κάνουν στις προπονήσεις. Το ασκησειολόγιο και οι προπονήσεις αυτές είναι κομμάτια που τα κάνουμε για προθέρμανση. Το νόημα της άσκησης είναι να ανταποκριθεί το παιδί στην οδηγία του προπονητή του, ανεπηρέαστο από τα όσα συμβαίνουν στον αγωνιστικό χώρο.
Ενδεικτικές ασκήσεις νοητικής προπόνησης
Α
Οι παίκτες, μία 10αδα ή 8αδα, κάνουν ένα μεγάλο κύκλο. Βάζουμε μία μπάλα μέσα στον κύκλο κι αρχίζουμε πάσες μεταξύ των παικτών. Αυτός που δέχεται την μπάλα κάθετα από τον συμπαίκτη του, τη δίνει σε άλλο συμπαίκτη του παράλληλα, κι αυτός που τη δέχεται παράλληλα, τη δίνει κάθετα.
Β
Βάζουμε δύο κώνους στα 10 μέτρα. Στο κέντρο της απόστασης, στα 5 μέτρα δηλαδή, υπάρχει ένας κώνος που είναι το σημείο αναφοράς. Ξεκινούν δύο παίκτες από τους κώνους με οδήγηση μπάλας κι όταν φτάσουν στη μέση, τότε κάνουν προσποίηση αριστερά και ντρίμπλα δεξιά. Σε πολλές επαγγελματικές ομάδες τρακάρουν ο ένας παίκτης με τον άλλο. Πιστέψτε με, συμβαίνει.
Γ
Στην ίδια άσκηση με την (Β) μπορεί ο προπονητής να αντικαταστήσει τον κεντρικό κώνο. Φτάνοντας τα παιδιά στον προπονητή, αυτός τους δείχνει να κινηθούν προς τα δεξιά, αλλά τους φωνάζει “αριστερά”. Σκοπός της άσκησης είναι οι παίκτες να ανταποκριθούν στο λεκτικό ερέθισμα κι όχι στο οπτικό ή τούμπαλιν, ανάλογα τι θέλει ο προπονητής.
Κλείνοντας, για να κατανοήσουμε τη σημασία της νοητικής προπόνησης, θα σας πω το εξής: πριν από μερικά χρόνια το πανεπιστήμιο του Τσίτσεστερ στην Αγγλία σε συνεργασία με την Castrol δημιούργησαν ένα ντοκιμαντέρ για τον Κριστιάνο Ρονάλντο, προκειμένου να ερευνήσουν τι είναι αυτό που τον κάνει να ξεχωρίζει. Όταν ο Πορτογάλος πέρασε τα τεστ που του έβαλαν και οι ακαδημαϊκοί έψαξαν να βρουν την ιστορία του ανακάλυψαν ότι αρκετές από τις αρετές του προέρχονταν από τη νοητική προπόνηση που έκανε στις ακαδημίες της Σπόρτινγκ Λισσαβώνας. Για όσους δουν το παρακάτω βίντεο αρκεί ν’ αναφέρουμε ότι στην εκτέλεση του κόρνερ όπου του σβήνουν τα φώτα, μέσω της νοητικής προπόνησης, ο Κριστιάνο μπορεί και προβλέπει σε ποιο σημείο θα χτυπήσει την μπάλα με το κεφάλι και ποια θα είναι η ταχύτητά της.
Δείτε πώς ο Κριστιάνο Ρονάλντο προβλέπει τι θα κάνει, στο video που ακολουθεί:
